Rodzina to podstawowa grupa społeczna, która kształtuje osobowość człowieka, jego styl życia oraz system wartości. Ta jednostka jest i powinna być szkołą zaradności i aktywnego rozwiązywania problemów, jednak ta grupa społeczna często napotyka pojawiające się zagrożenia, które mają wpływ na prawidłowy jej rozwój. Nie wszystkie te jednostki są zdolne do samodzielnego działania i wypełniania podstawowych funkcji, dlatego wsparciem jest ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, która zapewnia rodzinom z problemami odpowiednią pomoc.
Ustawa ta, określa zasady oraz formy pracy i pomocy rodzinom mającym trudności w prawidłowym wypełnianiu funkcji opiekuńczo – wychowawczych oraz sprawowaniu pieczy zastępczej. Zadania te zostały podzielone na gminę, powiat i samorząd województwa. Jednak podstawowym miejscem udzielania pomocy rodzinie jest gmina. Działania powinny być nakierowane na profilaktykę oraz na wszechstronną pomoc rodzinie w kryzysie, tak aby mogła ona poradzić sobie z trudnościami. Prawidłowa diagnoza problemów rodziny oraz działania profilaktyczne wspierające dziecko w rodzinie są formą najbardziej optymalną i skuteczną. Praca z rodziną biologiczną, w przypadku, gdy zaistniała konieczność umieszczenia w pieczy zastępczej, ma na celu jak najszybszy powrót dziecka do rodziców biologicznych.
Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej chroni przede wszystkim dzieci, które potrzebują pomocy ze strony dorosłych, odpowiedniego środowiska rodzinnego, atmosfery miłości, szczęścia i zrozumienia, by ich rozwój przebiegał w sposób harmonijny i dążył do samodzielności życiowej, ale przede wszystkim by zapewnić im ochronę przysługujących im praw i wolności. Dla rodziny, która jest podstawową komórką społeczeństwa i naturalnym środowiskiem rozwoju, ustawa przewiduje skuteczną pomoc w szczególności dla tych jednostek, które przeżywają trudności w opiekowaniu się i wychowywaniu dzieci. Dodatkowo przewiduje się pomoc w postaci współpracy z innymi instytucjami i organizacjami pracującymi z rodzinami i dziećmi.
Do zadań własnych gminy należy:
1. opracowanie i realizacja 3-letnich gminnych programów wspierania rodziny;
2. tworzenie możliwości podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny;
3. tworzenie oraz rozwój systemu opieki nad dzieckiem, w tym placówek wsparcia dziennego, oraz praca z rodziną przeżywającą trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych przez:
1) zapewnienie rodzinie przeżywającej trudności wsparcia i pomocy asystenta rodziny oraz dostępu do specjalistycznego poradnictwa,
2) organizowanie szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin wspierających,
3) prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci;
4. finansowanie:
1) podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny,
2) kosztów związanych z udzielaniem pomocy, ponoszonych przez rodziny wspierające;
3) współfinansowanie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej lub interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym;
4) sporządzanie sprawozdań rzeczowo-finansowych z zakresu wspierania rodziny oraz przekazywanie ich właściwemu wojewodzie, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego;
5) prowadzenie monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem lub przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej, zamieszkałego na terenie gminy.
